Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753
Jacinte(-de-Roumo)
Bellevalia romana
Asparagaceae Liliaceae
Àutri noum : Jacint, Jacinto.
Nom en français : Bellevalia de Rome.
Descripcioun :Lou jacinte-de-Roumo trachis dins li prado umido, lis isclo e li culturo bagnado ounte ié flouris d'ouro à la primo. Fai uno rouseto de fueio verdalo larjo de 1,5 cm d'ounte sort l'astet acaba pèr uno enflourejado de flour vióuleto salo que vènon pièi blanco. La planto èi proutejido sus listo roujo, categourìo NT, es à dire quàsi amenaçado.
Usanço :La planto dèu èstre empouisounanto, n'en sabèn pas mai.
Port : Erbo
Taio : 20 à 50 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Hyacinthoides
Famiho : Asparagaceae
Famiho classico : Liliaceae
Ordre : Aspargales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 0,5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 0 à 600 m
Aparado : Noun
Mars à mai
Liò : Prado umido
- Isclo
- Culturo bagnado
Estànci : Mesoumediterran
Couroulougi : Estenoumediterrano-Nord
Ref. sc. : Bellevalia romana (L.) Rchb., 1830